Theo cảnh báo của Trung tâm Giám sát không gian mạng quốc gia (NCSC), Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện nay, nhiều hệ thống thông tin của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp tại Việt Nam đang là đích nhắm đến của các nhóm tin tặc. Trong đó, tấn công có chủ đích (APT), đặc biệt là tấn công bằng mã độc tống tiền (ransomware), là xu hướng mà các tin tặc sử dụng.
Thời gian qua, những cuộc tấn công bằng mã độc tống tiền nhắm vào nhiều cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp tại Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực quan trọng như tài chính, ngân hàng, năng lượng, viễn thông… đã gây thiệt hại về tài sản, ảnh hưởng danh tiếng, gián đoạn hoạt động kinh doanh với đơn vị gặp sự cố.
Mới đây nhất, vào khoảng 3h10 sáng ngày 4/6, hệ thống công nghệ thông tin của Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam (Vietnam Post) đã bị tin tặc tấn công, mã hóa dữ liệu khiến cho nhiều hoạt động bị ngưng trệ. Ngay khi phát hiện sự cố, Vietnam Post đã nhanh chóng kích hoạt kịch bản hành động, bám sát theo hướng dẫn của Cục An toàn thông tin – Bộ Thông tin và Truyền thông, tập trung toàn lực để xử lý sự cố trong thời gian sớm nhất, đảm bảo tối đa quyền lợi khách hàng, giảm thiểu việc gián đoạn cung cấp dịch vụ.
Sau 3 ngày kể từ khi bị tin tặc tấn công mã hóa dữ liệu, hệ thống công nghệ thông tin phục vụ khách hàng và hoạt động quản lý vận hành của Bưu điện Việt Nam đã phục hồi.
Trước đó, ngày 2/4, hệ thống công nghệ thông tin của Tổng công ty Dầu Việt Nam – Công ty Cổ phần (PVOIL) cũng đã bị tấn công bất hợp pháp có chủ đích theo hình thức mã hóa dữ liệu, khiến hệ thống công nghệ thông tin bị ngưng trệ, trong đó có hệ thống phát hành hóa đơn điện tử.
Ngày 24/3, hệ thống thông tin của Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDIRECT đã bị tấn công mạng bởi nhóm tin tặc quốc tế chuyên nghiệp, khiến toàn bộ dữ liệu công ty bị mã hóa. Cũng trong ngày 24/3, Tổng Công ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện (PTI) cũng bị tấn công mạng.
Trong thời đại số hóa, dữ liệu đã trở thành một trong những tài sản quý giá nhất của các doanh nghiệp và tổ chức trên toàn thế giới. Tuy nhiên, sự gia tăng của các cuộc tấn công mạng đã biến dữ liệu từ một công cụ hỗ trợ kinh doanh thành một “vũ khí tống tiền” nguy hiểm. Khi các hacker xâm nhập và mã hóa dữ liệu quan trọng, họ yêu cầu tiền chuộc để giải mã, tạo ra một mối đe dọa lớn cho an ninh và sự phát triển của doanh nghiệp. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về tình trạng này, nguyên nhân, hậu quả và những biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
1. Sự Gia Tăng Của Các Cuộc Tấn Công Mạng
Theo báo cáo của nhiều tổ chức an ninh mạng, số lượng các cuộc tấn công ransomware (mã độc tống tiền) đã gia tăng đáng kể trong những năm gần đây. Các hacker sử dụng các phương pháp tấn công tinh vi để xâm nhập vào hệ thống máy tính của các tổ chức, mã hóa dữ liệu và đòi tiền chuộc. Mục tiêu của các cuộc tấn công này không chỉ là các doanh nghiệp lớn mà còn cả các tổ chức nhỏ, cá nhân và cơ quan chính phủ.
2. Nguyên Nhân Dẫn Đến Sự Gia Tăng Của Ransomware
Sự Phát Triển Của Công Nghệ
Sự phát triển không ngừng của công nghệ và internet đã tạo điều kiện cho các hacker tiếp cận với các công cụ và kỹ thuật tấn công mới. Họ có thể dễ dàng tìm kiếm và mua các phần mềm mã độc trên thị trường chợ đen, thậm chí không cần nhiều kiến thức về công nghệ.
Lỗ Hổng Bảo Mật
Các hệ thống máy tính và mạng lưới thường tồn tại những lỗ hổng bảo mật. Nếu không được cập nhật và vá lỗi kịp thời, các lỗ hổng này sẽ trở thành cửa ngõ cho các cuộc tấn công mạng. Nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện đủ các biện pháp bảo mật cần thiết để bảo vệ dữ liệu của mình.
Thiếu Kiến Thức Về An Ninh Mạng
Nhân viên của các tổ chức thường thiếu kiến thức về an ninh mạng và cách nhận diện các mối đe dọa. Điều này làm tăng nguy cơ bị lừa đảo và tấn công từ phía các hacker. Một email lừa đảo hay một liên kết độc hại có thể dễ dàng đánh lừa người dùng và mở cửa cho mã độc xâm nhập.
3. Hậu Quả Của Các Cuộc Tấn Công Ransomware
Thiệt Hại Tài Chính
Các cuộc tấn công ransomware thường yêu cầu khoản tiền chuộc lớn. Nếu không trả tiền, doanh nghiệp có thể mất hoàn toàn dữ liệu quan trọng. Việc khôi phục hệ thống và dữ liệu cũng tốn kém không ít chi phí, làm giảm lợi nhuận và gây áp lực tài chính.
Mất Uy Tín
Một cuộc tấn công mạng thành công có thể làm giảm uy tín của doanh nghiệp. Khách hàng và đối tác có thể mất niềm tin vào khả năng bảo vệ thông tin của doanh nghiệp, dẫn đến việc mất khách hàng và hợp đồng kinh doanh.
Gián Đoạn Hoạt Động
Các cuộc tấn công ransomware có thể làm gián đoạn hoạt động của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian dài. Hệ thống bị khóa và dữ liệu bị mã hóa làm chậm quá trình làm việc và ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh.
4. Biện Pháp Phòng Ngừa
Cập Nhật Phần Mềm Thường Xuyên
Đảm bảo tất cả các phần mềm và hệ điều hành được cập nhật phiên bản mới nhất để vá các lỗ hổng bảo mật. Việc này giúp ngăn chặn các cuộc tấn công lợi dụng các lỗ hổng đã biết.
Đào Tạo Nhân Viên
Tổ chức các khóa đào tạo về an ninh mạng cho nhân viên để họ nhận diện và phòng tránh các mối đe dọa. Nhân viên cần biết cách xử lý email lừa đảo và không truy cập vào các liên kết đáng ngờ.
Sao Lưu Dữ Liệu
Thực hiện sao lưu dữ liệu thường xuyên và lưu trữ ở nhiều nơi khác nhau. Điều này giúp đảm bảo rằng doanh nghiệp có thể khôi phục dữ liệu mà không cần trả tiền chuộc.
Sử Dụng Phần Mềm Bảo Mật
Cài đặt và sử dụng các phần mềm bảo mật mạnh mẽ để bảo vệ hệ thống máy tính khỏi các cuộc tấn công. Các phần mềm này có thể phát hiện và ngăn chặn mã độc trước khi chúng gây hại.
Xây Dựng Kế Hoạch Ứng Phó
Doanh nghiệp cần có một kế hoạch ứng phó rõ ràng khi gặp phải các cuộc tấn công mạng. Kế hoạch này nên bao gồm các bước cần thiết để khôi phục hệ thống, thông báo cho khách hàng và đối tác, cũng như phối hợp với các cơ quan an ninh để điều tra và xử lý vụ việc.
5. Kết Luận
Khi dữ liệu trở thành “vũ khí tống tiền”, các doanh nghiệp và tổ chức cần phải nỗ lực hơn bao giờ hết để bảo vệ tài sản quý giá này. Việc nâng cao nhận thức về an ninh mạng, thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả và xây dựng kế hoạch ứng phó là những bước quan trọng để giảm thiểu rủi ro và bảo vệ dữ liệu khỏi các cuộc tấn công ransomware. Trong một thế giới số hóa, an ninh mạng không chỉ là trách nhiệm của đội ngũ IT mà còn của toàn bộ doanh nghiệp, từ nhân viên cho đến ban lãnh đạo. Chỉ khi tất cả cùng chung tay, chúng ta mới có thể tạo ra một môi trường an toàn và bền vững trong kỷ nguyên số.
